Jaargang 2, juli 2025
In dit nummer:
- Duurzame plannen lopen vast. Nieuwe stikstofregels maken het haast onmogelijk.
- CO₂-Prestatieladder versie 4.0 officieel in gebruik
- Uitbreiding Tegemoetkoming Stoffengerelateerde Beroepsziekten (TSB)
- TSE-industrie Studies-regeling weer geopend voor subsidieaanvragen.
- Natuur en energie: de nieuwe standaard voor windparken op de Noordzee
- Versnelde overstap op LED-verlichting bespaard Nederland meer dan 3 miljard euro.
- Energie van de Toekomst: Vier Scenario’s voor Nederland in 2050
- Wist u dat?
Duurzame plannen lopen vast. Nieuwe stikstofregels maken het haast onmogelijk.
De wil om te verduurzamen in de industrie en veehouderij is groot, maar wordt flink belemmerd. Sinds de uitspraken van de Raad van State op 18 december 2024 is het veel moeilijker geworden om een vergunning te krijgen voor duurzame investeringen. Waar bedrijven eerder eenvoudig mochten intern salderen, vervuilende onderdelen vervangen door schonere. Is daar nu ook een natuurvergunning voor nodig. En die krijg je niet zomaar.
Wat is er veranderd?
- Geen ruimte meer in de voortoets voor duurzame technieken
Een veehouder die bestaande stallen wil verduurzamen met emissiearme systemen of een bouwer die elektrisch materieel inzet, kan daar in de zogeheten voortoets geen rekening meer mee houden. Deze technieken worden namelijk niet gezien als ‘standaardonderdelen’ van een project. Gevolg: er kan niet worden uitgesloten dat er toch stikstofdepositie optreedt, en dus is een natuurvergunning verplicht.
- Nieuwe toets: het additionaliteitsvereiste
Zelfs als een project geen extra stikstof uitstoot, moet er worden beoordeeld of de besparing niet juist nodig is voor het herstel van Natura 2000‑gebieden. Dit betekent dat de ‘stikstofruimte’ die vrijkomt niet automatisch ingezet mag worden voor nieuwe investeringen, zelfs niet binnen hetzelfde bedrijf.
Deze regel gold al bij extern salderen, maar geldt sinds de rechtspraak van 18 december 2024 ook voor intern salderen. Daardoor wordt het een stuk lastiger om zonder vergunning klimaatvriendelijke veranderingen door te voeren.
Wat betekent dit in de praktijk?
- Verduurzamingsprojecten lopen vast, omdat de inzet van emissiearme technieken niet wordt erkend in de eerste toetsing.
- Bedrijven die stikstof willen verminderen, zoals deelnemers aan de Landelijke beëindigingsregeling piekbelasters, moeten ook voor de resterende stikstofuitstoot een vergunning aanvragen en het is onzeker of die wordt verleend.
- Zelfs maatregelen voor leefbaarheid, zoals een vrachtverbod in dorpskernen, stranden als ze mogelijk leiden tot extra stikstofdepositie elders.
Conclusie:
De recente rechtspraak belemmert in de praktijk, juist de verduurzaming die zij wil stimuleren. De regels zijn juridisch verdedigbaar, maar praktisch problematisch: ondernemers die willen investeren in schonere technieken worden geconfronteerd met juridische blokkades.
CO₂-Prestatieladder versie 4.0 officieel in gebruik
Vanaf 19 juni 2025 is versie 4.0 van de CO₂-Prestatieladder officieel in gebruik. Voor aanbestedende diensten verandert er inhoudelijk niet veel, maar strategisch gezien biedt de nieuwe versie wel kansen om duurzaamheid te versnellen en risico’s beter te beheersen.
Minder treden, meer focus:
De nieuwe ladder kent nog maar drie prestatieniveaus:
- Trede 1: 5% korting of 50 BPKV-punten
- Trede 2: 10% korting of 100 punten
- Trede 3: 15% korting of 150 punten
Door het scherpere onderscheid is de BPKV-weging overzichtelijker. Tegelijkertijd wordt de prikkel voor inschrijvers om echt te investeren in CO₂-reductie sterker.
Flexibel toetsen: projectverklaring of certificaat:
Afhankelijk van de aard van het project kunt u kiezen voor een lichte of zware vorm van bewijsvoering:
- Projectverklaring: snel inzetbaar bij pilots of kleinschalige werken
- Ladder-certificaat: geschikt voor langdurige contracten of structurele samenwerking
U bepaalt vooraf een duidelijke deadline voor het bewijs (bijvoorbeeld binnen 1 jaar), zodat de inhaakmogelijkheid voor inschrijvers vervalt.
Real-time monitoring en dialoog
Het nieuwe “Mijn CO₂-Prestatieladder” dashboard maakt het makkelijker om te sturen op impact:
- Inzicht in emissies en reductiemaatregelen per projectfase
- Mogelijkheid tot tussentijdse bijsturing
- Ondersteuning bij verantwoording richting stakeholders én EU-compliance
Transitiepad 3.1 → 4.0
3.1 kunt u blijven toepassen tot 14 jan 2027
4.0-certificaten accepteren in 3.1-procedures (mapping trede 1→3 en trede 2/3→5)
Vanaf 15 jan 2027 is 3.1 niet langer geldig
In september verschijnt de Handreiking Aanbesteden 4.0 met praktische modelclausules, aandachtspunten voor aanbestedingswetgeving EU en uitgewerkte voorbeelden.
Uitbreiding Tegemoetkoming Stoffengerelateerde Beroepsziekten (TSB)
Sinds 2023 geldt de Regeling Tegemoetkoming Stoffengerelateerde Beroepsziekten (TSB). Slachtoffers van een beroepsziekte door blootstelling aan gevaarlijke stoffen op het werk konden op grond daarvan via het ISBG reeds een eenmalige financiële tegemoetkoming krijgen in het geval van longkanker door asbest, allergische astma en schildersziekte. Vanaf 1 juli 2025 is de regeling uitgebreid met neus(bijholte)kanker door houtstof, silicose (onherstelbare schade aan de longen door ontstekingsreacties) en longkanker door silica. Naast de uitbreiding worden er ook enkele wijzigingen doorgevoerd in de protocollen om de kans op toekenning te verhogen. Door deze aanpassingen is er meer ruimte voor maatwerk.
TSE-industrie Studies-regeling weer geopend voor subsidieaanvragen.
Bent u bezig met het ontwikkelen van goedkopere, klimaatneutrale of circulaire producten en diensten? Werkt u aan innovatieve technologieën die de CO₂-uitstoot in de industrie kunnen verlagen? Dan komt u mogelijk in aanmerking voor de TSE Industrie Studies-subsidie.
Deze subsidie ondersteunt bedrijven die de haalbaarheid van nieuwe of bestaande technologieën willen onderzoeken, met als doel binnen tien jaar de CO₂-uitstoot in industriële processen te verminderen.
Wat kunt u aanvragen?
- Haalbaarheidsstudies: Bedrijven in het midden- en kleinbedrijf (mkb) kunnen tot 70 % subsidie ontvangen, grotere ondernemingen maximaal 50 % van de subsidiabele kosten.
- Milieustudies: 50% subsidie
- Ook vergelijkbare studies komen in aanmerking
Voorwaarden
- Uw bedrijf valt binnen de industriële sector
- De studie wordt uitgevoerd door uzelf, eventueel samen met andere bedrijven of onderzoekers
- De maximale looptijd is één jaar bij subsidiebedragen tot 1 miljoen euro, of twee jaar bij hogere bedragen
- U voldoet aan de algemene voorwaarden van de Topsector Energie-innovatieregelingen
Waarom meedoen
- Onderbouw investeringen zonder onnodig financieel risico
- Vergelijk verschillende technische oplossingen
- Bereid uw organisatie goed voor op toekomstige duurzaamheidsdoelen
Aanvragen
- Bereid uw dossier voor
- Zorg dat u eHerkenning niveau 3 heeft
- Dien uw aanvraag in bij RVO tussen 1 mei 2025 en 31 maart 2026, 17.00 uur
- Start uw studie zodra u subsidie toegekend krijgt
Gebruik de resultaten om gericht te investeren in CO₂-besparende maatregelen. Wacht niet te lang: een goede voorbereiding kost tijd.
Natuur en energie: de nieuwe standaard voor windparken op de Noordzee
Nederland versterkt zijn leidende rol in de duurzame energietransitie, met nieuwe plannen die natuur en windenergie naast elkaar laten bestaan. Het onlangs verschenen rapport van de internationale Offshore Coalition for Energy and Nature – North & Baltic Seas (OCEaN) toont ruim 80 concrete maatregelen om windparkinfrastructuur ecologisch verantwoord te ontwerpen en te exploiteren The Times+15noordzee.nl+15Consultancy.nl+15.
- Wat zit erin?
- Ecologisch ontwerp van turbines die rekening houden met vogelmigratieroutes en mariene biodiversiteit.
- Milieuvriendelijke materialen, slimme situering van kabels en geluidsminimalisatie onder water om fauna te beschermen.
- Kunstmatige rifstructuren op de zeebodem, die de biodiversiteit stimuleren in het Noordzee-ecosysteem Dossier Mastenbroek+4noordzee.nl+4Universiteit Utrecht+4Consultancy.nl.
- Waarom dit relevant is?
- De energietransitie hoeft niet ten koste te gaan van natuurbehoud – de twee kunnen juist versterkend samenwerken.
- Nederland toont hiermee hoe grootschalige duurzame energieopwekking hand-in-hand kan gaan met behoud van ecosystemen.
- Met dit kader kan Nederland een grotere voortrekkersrol spelen op internationaal vlak, met gestandaardiseerde normen voor onderwatergeluid en ecologische integratie
Versnelde overstap op LED-verlichting bespaard Nederland meer dan 3 miljard euro.
Wist je dat een versnelde overstap op ledverlichting Nederland tot 2043 een besparing van meer dan 3 miljard euro kan opleveren? Daarnaast vermindert het de druk op het elektriciteitsnet en maakt het ons minder afhankelijk van aardgas.Dat blijkt uit nieuw onderzoek van Berenschot, in opdracht van o.a. Fedet, NLA, FME, Techniek Nederland en de NVDE.
Onbenutte potentie:
Hoewel veel bedrijven en instellingen al overstappen op LED, gebeurt dit langzamer dan eigenlijk nodig is. Zolang conventionele verlichting pas na 2030 wordt vervangen, blijven we onnodig veel energie verspillen en het net onnodig belasten, vooral tijdens de winter.
Verlichting als wapen tegen netcongestie:
Een versnelling kan de vraag tijdens stroompieken met 3% verlagen. Een aanzienlijke bijdrage aan het voorkomen van netcongestie. De techniek is er, de vakmensen staan klaar, de oplossingen liggen op de plank. Het is geen kwestie van kunnen – het is een kwestie van willen. “Elke dag uitstel kost energie, geld en capaciteit.” Taco Leeflang (Fedet)
Minder gas, meer zekerheid:
Door over te stappen op LED besparen we 240 miljoen kuub aan aardgas, vergelijkbaar met het jaarverbruik van alle huishoudens in Amsterdam. Daarmee verhogen we de energiezekerheid en verkleinen we onze afhankelijkheid van geopolitiek.
Oproep aan politiek: wacht niet!
Er ligt nu een kans. Wacht niet op 2025 of op een nieuw kabinet. Stel een heldere nationale doelstelling: 100% ledverlichting in 2030. Ondersteun deze transitie actief via ontzorging, collectieve uitvoering en voorbeeldgedrag vanuit de overheid.
Energie van de Toekomst: Vier Scenario’s voor Nederland in 2050
Op 13 mei 2025 publiceerden TenneT, Gasunie en de regionale netbeheerders het Scenariorapport 2025, met daarin vier mogelijke toekomstscenario’s voor een klimaatneutraal energiesysteem in 2050. Deze scenario’s vormen de basis voor de toekomstige investeringsplannen en geven richting aan belangrijke keuzes voor infrastructuur en verduurzaming my.energytransitionmodel.com+12Netbeheer Nederland+12Gemeentelijk Platform Kabels & Leidingen+12.
Wat zijn de vier scenario’s?
- Koersvaste Middenweg:
Snelle elektrificatie gecombineerd met aanvullende energiedragers om energiebalans te behouden, gebaseerd op huidige trends. - Eigen Vermogen:
Energieautonomie met binnenlandse productie van zon, wind, waterstof en hoge flexibiliteit, gericht op verduurzaming vanuit eigen kracht. - Gezamenlijke Balans:
Europese samenwerking waarbij zowel elektriciteit als duurzame gassen worden gebruikt; Nederland fungeert als energiedoorvoerland. - Horizon Aanvoer:
Grootschalige import van duurzame energie en industrie, met beperkte binnenlandse productie en afhankelijkheid van externe bronnen dcpedia.net+6allesoverwaterstof.nl+6Energy Storage NL+6.
Belangrijkste inzichten uit het rapport:
- De elektriciteitsvraag stijgt van circa 120 TWh naar tussen 290–440 TWh in 2050 – met name gedreven door elektrificatie van de industrie, woningbouw en datacenters Netbeheer Nederland+1dcpedia.net+1.
- Flexibiliteit wordt cruciaal: variaties in aanbod door weersafhankelijke duurzame bronnen moeten opgevangen worden met dynamische systemen zoals opslag en marktmechanismen Energy Storage NL+1allesoverwaterstof.nl+1.
- Er is een duidelijke noodzaak voor instrumenten als batterijopslag, waterstofinfrastructuur, warmtebuffers en groen gas, die samen een robuust en veerkrachtig systeem vormen
Wist u dat?
- Hernieuwbare energie blijft fors groeien
In 2024 bedroeg het aandeel van hernieuwbare energie in het totale energieverbruik bijna 20% (19,8%), tegenover 17,4% in 2023. Over vijf jaar is het aandeel meer dan verdubbeld, mede dankzij de groei van wind op zee en biodieselgebruik duurzaam-ondernemen.nl+12cbs.nl+12nationaalklimaatplatform.nl+12. - Nederland mist klimaatdoel 2030 zonder extra actie. Het is zeer onwaarschijnlijk dat Nederland zijn klimaatdoel van 55% CO₂-reductie in 2030 haalt. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) ligt de verwachte verlaging, met het huidige beleid tussen de 44% en 52%.
Een aanvullend klimaatpakket van minister Hermans levert slechts 4 megaton extra CO₂-reductie op, terwijl er 24 megaton nodig is om het doel te bereiken.
Vertragingen bij windparken op zee, stagnatie in de productie van groene waterstof en politieke keuzes zoals: het schrappen van de kilometerheffing en subsidies voor zonnepanelen dragen bij aan deze achterstand.
Zonder aanvullende en effectieve maatregelen, blijft het Nederlandse klimaatdoel voor 2030 buiten bereik. - Wist u dat u ook veel nieuwsfeiten aantreft op onze LinkedIn pagina?
Wij zullen u blijven informeren via onze nieuwsbrieven en onze website www.sambv.nl. Wilt u uw naam van onze verzendlijst verwijderen, hebt u vragen of opmerkingen? Stuur een e-mail naar info@sambv.nl